Door de geintjes komen de creatieve ideeën
We blijven maar doorgaan in Corona tijd met onderwijs maken. Wat zijn nu de dagelijkse effecten van deze inspanningen? En is het stug doorgaan online dan wel de oplossing? Hierover in gesprek met een van onze coaches Marleen van Buuren. Marleen maakte tien jaar geleden de overstap vanuit het bedrijfsleven. Als docent Nederlands heeft ze naast taal ook expertise op het gebied van communicatie met opdrachtgevers. Door haar interesse in pedagogiek kan ze als coach het verschil maken. Marleen is verbonden als coach aan onze Crossover omgeving waarin studenten vanuit verschillende opleidingen gezamenlijk aan een innovatief vraagstuk uit het bedrijfsleven leren en werken. Creativiteit, probleemoplossend vermogen zijn een aantal van de skills die studenten leren in een multidisciplinaire setting.
Het moment dat de scholen dicht gingen
Scalda was goed gefaciliteerd met de inrichting van de MS Teams omgeving maar kende eigenlijk weinig structurele gebruikers. De crisis zorgde alsnog voor een snelle adoptie. Marleen: “We zaten direct in MS Teams en onze redding was eigenlijk onze what’s app groep die we al hadden waarin ik direct een berichtje plaatste over MS Teams en het komen tot een eerste afspraak. We hadden ons eerste overleg waarin we de onduidelijkheden bespraken rondom de situatie en we maakten vooral afspraken voor de nieuwe situatie. We hadden toen geen enkel besef hoe lang het zou gaan duren. Tijdens dit overleg hebben we aangegeven dat dit de voorlopig nieuwe manier was en dat we de volgende keer zouden evalueren of het beviel.”
We houden onderling contact via MS Teams maar gebruiken eigenlijk vooral ook Whatsapp. Trello gebruikten we al voor de takenplanning. Gelukkig hadden we dit digitale planbord al, deze hebben we toegevoegd aan onze MS Teams omgeving. MS Teams is nu onze verzamelbak van gesprekken, chats en info.
Beleving van studenten
Ik start elke online vergadering met de situatie, informeer naar de gezondheid. We hebben op een kleine uitzondering na geen speciale situaties en geen zieken tot nu toe. Elke student ervaart het echter verschillend. De meeste betrokken opleidingen hebben heel snel gezorgd voor een vast rooster met veel online lessen. Je merkt wel dat studenten moe worden van alle onlinelessen. Studenten die opdrachten krijgen en daarover online coaching zijn meer tevreden; ze kunnen dan hun dagindeling zelf bepalen. De ICT studenten leren en werken reeds in een online omgeving en zijn gewend om zo te werken en hadden iets minder moeite om zich aan te passen. Je merkt dat de diplomakandidaten in de verschillende projectteams heel erg druk bezig zijn om hun diploma te halen. Wat studenten in ieder geval positief ervaren is dat er flexibiliteit is om hun eigen leven in te delen. Sommigen komen rechtstreeks uit bed, anderen hebben overdag een baantje en werken voor school kan op tijden die hun beter passen. Waar ze zo goed als unaniem over zijn: Ze missen de gezelligheid en groep van de school. De ongedwongen interactie is weggevallen….
Coaching online
Wat het grote verschil is met fysiek? In MS Teams praat je tegen hoofden en met stemmen. Het voelt meer als 1richting verkeer. We hadden een leuke projectstart, konden snel terecht bij de opdrachtgever en ik had een enthousiast groepje waarin ieder zijn aandeel had. Dat is nog steeds wel. Je merkt nu echter dat je toch als coach meer de leiding neemt. Je maakt explicietere afspraken, het is allemaal minder ongedwongen. Er is nu minder creativiteit en ontwikkeltijd met elkaar. Het is meer van: Dit moet gebeuren en dat gaan we doen. De insteek van hoe de crossovers zou moeten zijn, dat mis je nu wel. Het is nu meer een opdracht die je tot een goed einde brengt. Je mist het groepsproces. Als coach zie je veel momenten niet, je kan ze niet ongedwongen observeren. Om resultaat te boeken heeft het projectteam het werk meer ingedeeld in de vakdisciplines. Het geheel raakt daardoor een beetje zoek. Resultaat prevaleert nu boven het proces, en dat is nu net het omgekeerde van wat we beogen met de Crossovers.
Je bereidt de gesprekken meer dan voorheen voor. Alles verloopt meer gestructureerd. De taakverdeling met een scrummaster en een product owner zorgt voor houvast in het team. Je denkt beter na over taal omdat het non-verbale deel is weggevallen. Ik vraag steeds om duidelijk en kort samen te vatten en om zaken te herhalen zodat er in de groep geen misverstanden ontstaan. Dat gebeurde namelijk in het begin. Duidelijke afspraken en deadlines werkt in dit groepje heel goed.
Wat ik betreur is dat het allemaal veel zakelijker is geworden. Ik mis de situaties waarin we gezellig koffie konden drinken en er geintjes werden gemaakt waaruit uiteindelijk de creatieve ideeën ontstonden.
Online klant en evaluatiegesprekken
Het gesprek met de klant voor een tussentijdse online oplevering (review) hadden de studenten goed voorbereid met feedbackvragen voor de klant zelf. De klant mag dan eigenlijk best kritischer zijn is mijn ervaring. Het is best wel spannend om tussendoor namelijk contact te zoeken met een opdrachtgever ook al is het pad geëffend. Ze hadden bijvoorbeeld iets gevonden maar in plaats van dit direct tussentijds te toetsen wachten ze dan op het geplande klantgesprek. Een leerpunt.
Het online kunnen werken met zijn allen biedt wel de mogelijkheden om sneller met een klant te komen tot gesprekken. Dat moeten we zeker meenemen voor de toekomst. Een flexibele agenda die er de vaart inhoudt: dat is wat we nodig hebben. Onze klant begrijpt gelukkig heel goed dat het om een proces gaat en speelt daar goed op in. Hij helpt studenten het gewenste resultaat af te bakenen: hij is duidelijk in wat hij wil. Je treft wel eens opdrachtgevers die enkel gefocust zijn op het eindproduct. Het blijft wel leren uiteindelijk en dat de klant daar oog voor heeft maakt het allemaal voor het leerproces meer ontspannend.
Het groepsgesprek over de samenwerking (retro) gebeurt ook online. In dit team neemt de product owner hierin de leiding aan de hand van de Keep, Stop, Start - methode. Daar hadden de studenten van tevoren al over nagedacht. Dit team is blij dat de samenwerking loopt. Ze konden elkaar goed vinden. Het digitale planbord op de achtergrond waarin ieder zijn aandeel in bijhoudt bevalt goed. Wat ik dan merk is dat de studenten wel snel tevreden zijn over hun eigen resultaat. Als je ze de termijn voorhoudt waarin ze gewerkt hebben en vraagt of ze meer handelingen hadden kunnen doen dan komt dat besef. In de retro merk je dat studenten heel operationeel dingen kunnen benoemen maar het strategisch samenwerken: Dat is coachwerk, daar moet je op interveniëren.
Welke conclusies trekken we eigenlijk omtrent het online onderwijs?
Online werken is handig in het houden van flexibele contacten met de klant die bijvoorbeeld niet fysiek beschikbaar is op het moment dat je wilt en voor tussendoor contacten is het een pluspunt. Ook de online tools in de gezamenlijke werkomgeving bieden zeker een meerwaarde.
Als docent speel je altijd in op de intrinsieke motivatie van studenten. Als je het model van Desi en Ryan er bij pakt en de 3 factoren bekijkt, dan is dit in Corona tijd veel lastiger. In de normale situatie zet je vooral in op relatie. Dat is je beginpunt en je voedingsbodem om mee te werken. Als ze in de fysieke situatie binnenkomen en je observeert ze, daar begint namelijk je werk al als coach. Dat kan geen computer of efficiënt online app programma wat aan veranderen. Door de nieuwe situatie is dit veel lastiger geworden. Een aantal keren ga je in een privé chat verder met een student als er iets aan de hand is. Dat werkt dan toch minder goed dan even een wat meer ongedwongen fysiek gesprek. De laptop is dan toch een manier om je wat makkelijker te verbergen en afstand te houden. Studenten zijn mensen en zoveel meer dan een hoofd in een kadertje en een stem.
Ook inspelen op de factor autonomie is iets waar je als docent op inlevert: Je valt terug op veel meer instructies en didactische stappen om het duidelijk te houden voor iedereen. Het maken van de broodnodige afspraken en wijze van overleg maakt dat er minder ruimte is om je meningen en standpunten goed te verdedigen. Er is een soort van mentale druk in de teams om vooruit te komen, om iets tastbaars op te leveren. We vervallen in een soort van maakbaarheid die er in wezen eigenlijk niet is bij de innovatie opdrachten in de Crossovers.
Wat blijft er dan over? Je merkt dat je meer inzet op de factor competentie omdat dit nog een soort van meetbaar is. Je probeert te sturen op het zichtbaar maken van het eigen werk dat studenten nu alleen thuis maken.
Het is allemaal minder flexibel en er wordt minder besproken. Het is zoeken naar een manier om online creativiteit op te wekken en dialoog op gang te brengen… Het is een koudere manier van werken. Niet zo gepast voor fulltime onderwijs. Het is bij deze nu wel bewezen dat het sociaal informele deel een belangrijk onderdeel is van het onderwijsproces. Wat mij betreft gaan we weer snel naar school!
Het docentschap wordt ineens een heel ander beroep. Ik moet er niet denken dat ik maar 20 procent van de tijd naar school kan straks. Wat voor soort mensen kweken we en wat voor soort maatschappij krijgen we dan straks zijn vragen die me bezig houden. 20 % van de tijd om relaties op te bouwen. Nog niet eens de helft van de tijd. Het neemt veel af van het mens-zijn. Juist die dingen die je extra probeert mee te geven (mens worden in de maatschappij, kritisch denken) vallen nu weg.